ความคิดเห็นต่อ กรณีการให้นักศึกษาแพทย์เป็นจิตอาสาสายด่วน 1668 โรคโควิด-19

ภายหลังได้มีผู้แสดงความคิดเห็นต่อกรณีนี้จำนวนมากทั้งในทางสนับสนุน ต่อต้าน และบ้างถึงกับตำหนินักเรียนแพทย์ที่ต่อต้านโครงการนี้ นิสิตนักศึกษาแพทย์จึงขอเป็นส่วนหนึ่งในการพูดคุยถกเถียงเพื่อหาทางออกและเป็นเสียงหนึ่งจากนักเรียนแพทย์ที่หวังให้ผู้มีส่วนร่วมระดับนโยบายและวางแผนได้รับรู้ โดยเราแบ่งประเด็นออกได้เป็น 2 ประเด็น คือ

(1) การลงทุนโดยไม่ลงทุนของรัฐบาลในการเพิ่มคู่สาย

สาเหตุหลักของการเปิดรับอาสาสมัครนักเรียนแพทย์นั้นมาจากการขาดคู่สายติดต่อของสายด่วนดังกล่าวอย่างรุนแรง คำถามที่ตามมาคือนักเรียนแพทย์ในระบบจะสามารถเข้ามาช่วยเติมเต็มส่วนที่ขาดได้เพียงไหน? เป็นความจริงอันถาวรว่าแพทยศาสตร์เป็นหนึ่งในสาขาการศึกษาที่ผู้เรียนใช้เวลาไปกับการเรียนแน่นมากที่สุดสาขาหนึ่ง จึงเป็นไปได้ยากที่จะมีนักเรียนแพทย์เข้าปฏิบัติหน้าที่นี้ได้อย่างเต็มเวลา (อย่างน้อยก็ตามเวลาราชการ) และไหนจะปริมาณนักเรียนแพทย์ที่มีความพร้อมในการปฏิบัติหน้าที่นี้นอกเวลาเรียน (และอ่านหนังสือสอบ, อ่า อาทิตย์หน้าสอบอีกแล้วหรอ) หาจะดูมีไม่มากนักหรอก ดังนั้นความฝันในการจะเติมเต็มคู่สายที่ขาดด้วยนักเรียนแพทย์จึงแทบจะไม่ช่วยให้สายด่วนนี้มีประสิทธิภาพหรือความพร้อมมากขึ้นเลย ทางแก้ไขที่ดีที่สุดของการเพิ่มคู่สายคือการจัดจ้างคู่สายและจัดสรรงบประมาณเพื่อเตรียมระบบสายด่วนนี้ นอกจากจะได้คู่สายที่สามารถปฏิบัติงานได้เต็มเวลาและช่วยพัฒนาระบบได้อย่างมั่นคง (กว่านักเรียนแพทย์ที่อยู่ ๆ อาจจะหลับในคาสายด่วนเพราะนอนไม่พอ) แล้ว ยังเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจน้อย ๆ ผ่านการว่าจ้างงานภายใต้สภาวะที่คนตกงานเพิ่มขึ้นอย่างไม่เคยเป็นมาก่อนด้วย

(2) หน้าที่ของนักเรียนแพทย์ในฐานะผู้สนับสนุนระบบสาธารณสุข “นอกห้องตรวจ”

เป็นที่ทราบดีอยู่แล้วว่าแพทย์และนักเรียนแพทย์มีหน้าที่ในการสนับสนุนการแพทย์และระบบสาธารณสุขทั้งในฐานะผู้ให้บริการทางการแพทย์ ให้คำแนะนำปรึกษา ทั้งในและนอกห้องตรวจ อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาถึงหน้าที่ของการ “สนับสนุนความรู้ด้านสุขภาพ” นอกห้องตรวจเช่นการให้ข้อมูลผ่านสายด่วนเกี่ยวกับโรคติดต่อนี้แล้ว อาจฟังดูตรงสายงานกับผู้ศึกษาในสายวิชาสาธารณสุขศาสตร์หรือกลุ่มสนับสนุนการแพทย์ ที่มีหน้าที่หลักในการช่วยระบบสุขภาพ “นอกห้องตรวจ” เป็นหลักสำคัญ สิ่งนี้จึงนำกลับมายังคำถามว่า ทำไมจึงเลือกเพียงนักศึกษาแพทย์ไปอาสาทำงานส่วนนี้ ทั้ง ๆ ที่มีผู้ที่ฝึกฝนในงานกลุ่มนี้มาเป็นพิเศษที่เผลอ ๆ อาจทำงานได้ดีกว่านักเรียนแพทย์ (ที่ล้วนนอนน้อยกัน) ด้วยซ้ำ พูดง่าย ๆคือ มันมีนักศึกษาสายอื่นที่เค้าพร้อมกส่าเราอีก ทำไมต้องเป็นแค่เรา!?

โดยสรุป ทางนิสิตนักศึกษาแพทย์เพื่อประชาธิปไตยเชื่อเป็นอย่างยิ่งว่า นักเรียนแพทย์สามารถเป็นส่วนหนึ่งของสายด่วนได้ แต่เป็นการไม่เหมาะสมอย่างรุนแรงที่จะคาดหวังให้นักศึกษาแพทย์มาเป็นกำลังหลักเพื่อแก้ปัญหาคู่สายไม่พอ

หากโครงการสายด่วนยังดำเนินต่อไปโดยหวังพึ่งกำลังอันไม่มั่นคงของนักเรียนแพทย์อยู่ โครงการนี้จะเป็นการสะท้อนถึงการขาดความพร้อมในการวางแผนทำงานของหน่วยงานรัฐบาลที่เกี่ยวข้องอย่างรุนแรง ที่จะแก้ปัญหาโดยไม่เสียงบประมาณผ่านการหา “จิตอาสา” มาทำงานแทน จึงไม่แปลกที่โครงการนี้จะทำให้บรรดานักเรียนแพทย์ไม่พึงพอใจในการตัดสินใจที่ขาดวิสัยทัศน์นี้