“ไทยชนะ” มีไว้ทำอะไร (วะ)

หลายพื้นที่ในประเทศไทย รวมถึงกรุงเทพมหานคร ได้กลับมาสู่สภาวะเกือบจะ “total lockdown” ทั้งหมดโรงเรียนปิด มหาวิทยาลัยปิด ฟิตเนสปิด ร้านนวดปิด หลังยอดผู้ติดเชื้อรายวันของ COVID-19 ในประเทศดูจะสูงขึ้นเรื่อย ๆ แบบไม่มีอะไรกั้น อีกหนึ่ง approach ต่อการควบคุมการแพร่เชื้อของรัฐบาลไทยโดย ศบค (ศูนย์บริหารสถานการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 กระทรวงมหาดไทย) คือการนำประวัติการเดินทางไปสถานที่ต่าง ๆ ของผู้ป่วยที่ “ยินยอม” ให้เปิดเผยประวัติการเดินทาง มาเผยแพร่ในระดับสาธารณะ เพื่อให้บุคคลใดก็ตามที่ไปยังพื้นที่ที่ผู้ป่วยนั้นเดินทางไปสามารถรู้ตัว กักตัวในบ้าน 14 วัน หรือเข้ารับการตรวจหาเชื้อกับรัฐบาลหากมีอาการโดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย

ทั้งหมดนี้ย้อนกลับมาหาหนึ่งในสิ่งที่รัฐบาลและตัวแทนของรัฐบาลย้ำนักย้ำหนาให้เช็กอินและเช็กเอาท์บนแพลทฟอร์ม “ไทยชนะ” ว่า ... มันมีไว้ทำอะไรกัน (วะ)

จากข้อมูลเผยแพร่ของไทยชนะ ระบุเป้าหมายของการให้ผู้เข้าใช้บริการในสถานที่หนึ่ง ๆ ทำการเช็กอินและเช็กเอาท์ด้วยไทยชนะไว้ดังนี้:

1. เก็บข้อมูลจำนวนผู้ใช้บริการในสถานที่ร้านค้าในชุมชนต่างๆ ได้วันต่อวัน

2. กรณีพบผู้ติดเชื้อย้อนหลัง สามารถติดตามได้ว่า บุคคลนั้นได้ไปใช้บริการสถานที่ใดบ้าง และเช็กเวลาย้อนหลังได้

3. ลูกค้าที่เช็กอิน "ไทยชนะ" จะทราบทาง SMS เมื่อมีการแจ้งเตือนว่ามีความเสี่ยงการระบาดของโรคอยู่และจะได้เข้ารับการตรวจโควิด-19 ฟรี ไม่มีค่าใช้จ่าย

หลังอ่านเสร็จ ทางนิสิตนักศึกษาแพทย์เพื่อประชาธิปไตยจึงได้เกิดข้อสงสัยขึ้นว่า มันมีหน้าที่ตามที่บอกสามข้อนี้จริงหรือเปล่า (วะ)

ข้อ 1) “เก็บข้อมูลจำนวนผู้ใช้บริการในสถานที่ร้านค้าในชุมชนต่างๆ ได้วันต่อวัน”

หากพิจารณาดูจะพบว่า ข้อนี้มีเป้าหมายเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความแออัดในสถานที่หนึ่ง ๆ โดยเฉพาะหากเป็นสถานที่ปิด เช่น ร้านสะดวกซื้อ ร้านค้าหรือร้านอาหารในห้าง เพราะหากจำนวนผู้ที่อยู่ในพื้นที่หนึ่ง (ซึ่งเราต้องอนุมานต่อว่า “ผ่านการเช็กอินรายบุคคล” และเมื่ออกจากสถานที่ก็มีการ “เช็กเอาท์รายบุคคล”) มากเกินจำนวนที่ร้านค้า/สถานที่นั้นตั้งไว้ ก็คงจะมีการแจ้งเตือน (?) ให้ร้านทราบว่า อย่ารับลูกค้าเข้ามาเพิ่มอีก ไม่งั้นจะเพิ่มความแออัด ลดโอกาสสร้างระยะห่างระหว่างบุคคล และเสี่ยงต่อการแแพร่เชื่อมากขึ้น

ขออนุญาตถามตรงนี้ว่า มีใครในที่นี้เวลาไปร้านหนึ่ง ๆ แล้วเจ้าหน้าที่ให้เช็กอินแค่คนเดียวทั้ง ๆ ที่มากันเป็นกลุ่มบ้าง / มีใครลืมเช็กเอาท์บ้าง / และที่สำคัญที่สุด เคยมีเหตุการณ์ (ที่ว่าจะแจ้งเตือนร้านให้ปิดรับลูกค้าเพิ่ม) นี้เกิดขึ้นรึเปล่า

ไม่น่า

ข้อ 2) “กรณีพบผู้ติดเชื้อย้อนหลัง สามารถติดตามได้ว่า บุคคลนั้นได้ไปใช้บริการสถานที่ใดบ้าง และเช็กเวลาย้อนหลังได้”

ดูเหมือนข้อนี้จะต้องอนุมานว่าทุกคน “แสกนไทยขนะ” และกด “เช็กอิน-เช็กเอาท์” 100%

ซึ่งทุกคนรู้ มันไม่จริง

และหากจริง ก็คงไม่มีกรณีที่แพทย์ต้องร้องขอให้ผู้ป่วยโควิดเปิดเผยประวัติสถานที่ที่เดินทางไปทั้งหมดตามความเป็นจริง จนถึงขั้นต้องให้มีการสาบานต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ว่าจะบอกประวัติครบถ้วนและเป็นจริงเหมือนที่โรงพยาบาลแห่งหนึ่งในจังหวัดสุโขทัยทำ และก็คงไม่มีกรณีผู้ป่วยรายที่ 136 ของวันที่ 3 มกราคม 2021 จากกรุงเทพมหานคร ที่มีเวลาเว้นไปสามวันเต็ม ๆ ที่บอกว่า “จำไม่ได้ว่าไปที่ไหนมาบ้าง” นอกจากนี้ยังมีกรณีที่ผู้ป่วยรายที่ 88 ของวันเดียวกันที่ปรากฏข้อมูลในเอกสารประกาศของที่พักอาศัยของเขาในย่านจตุจักร ระบุสถานที่ที่ไปคือร้านสะดวกซื้อเซเว่นอีเลฟเว่น แต่กลับไม่ปรากฏในรายงานไทม์ไลน์ของรัฐบาลผ่านทาง กทม (ดูออกเลยหรอคะ)

ข้อนี้ยังทำให้เราตั้งข้อสงสัยเหมือนที่มีคนเคยตั้งข้อกังขาตั้งแต่เปิดตัวไทยชนะแรก ๆ ว่า แล้วใครเป็นคนที่จะเข้าถึงข้อมูลสถานที่ที่เดินทางไปของไทยชนะได้บ้าง นายก แพทย์ ศบค กระทรวงสาธารณสุข หรืออนุทิน ? ไม่มีใครรู้ และดูจากทรงแล้ว คงไม่มีข้อมูลเหล่านี้เล็ดรอดออกมาถึงผู้ที่ทำหน้าที่แจ้งไทม์ไลน์ (ซึ่งอนุมานว่าคือ กทม) แน่ ๆ (ดูได้จากตัวอย่างที่เล่าไปแล้วข้างต้น) จนถึงตอนนี้เราก็ยังไม่รู้ว่าข้อมูลนี้จะไปอยู่กับใคร และใครสามารถเข้าถึงมันได้บ้าง

ในทวิตเตอร์ยังมีการเสนอให้ใช้การติดตามสถานที่บนมือถือด้วยแอพพลิเคชั่นอื่นที่มีการรับรองความเป็นส่วนตัวของข้อมูล เช่น Google Maps แทน และดูจะมีประโยชน์และครอบคลุมกว่าระบบที่ต้องใช้การเช็กอิน-เอาท์อย่างไทยขนะด้วย

ข้อ 3) “ลูกค้าที่เช็กอิน "ไทยชนะ" จะทราบทาง SMS เมื่อมีการแจ้งเตือนว่ามีความเสี่ยงการระบาดของโรค”

ข้อนี้ใครสามารถยืนยันว่ามีจริง ติดต่อมาทางเราได้เลยนะ เพราะเราไม่เคยเห็น (และเชื่อว่าผู้ชมในฮอลล์นี้เกินครึ่ง - ไม่สิ น่าจะทั้งหมด - ไม่เคยเห็น) ว่ามีการแจ้งเตือนด้วยระบบ SMS ให้เห็น

สรุปแล้ว เราก็คงไม่มีคำตอบต่อการมีอยู่ของไทยชนะ ยกเว้นแต่จะให้หลาย ๆ คนได้ฝึกฝนทักษะการแสดง หยิบมือถือขึ้นมา ทำเป็นแสกน แล้วก็เก็บมือถือไป (แหะ!)

ก็มันเป็นซะแบบนี้ จะหาว่าเรา ประชาชน “การ์ดตก” ได้อย่างไรกัน

ที่มาข้อมูล:

• 'ไทยชนะ' คืออะไร? วิธีลงทะเบียนสำหรับร้านค้าและประชาชนทั่วไปhttps://www.thairath.co.th/lifestyle/tech/1848121

• เหวอ ! เปิดไทม์ไลน์ผู้ป่วยรายที่ 136 กรุงเทพฯ มีแค่ 2 วัน ที่เหลือจำไม่ได้ไปไหนมาบ้าง https://covid-19.kapook.com/view235795.html

• รพ.งัดไม้เด็ด คำสาบานโควิด-19 หากปกปิดประวัติ ขอให้รักษาไม่หายhttps://mgronline.com/onlinesection/detail/9630000033818

• สุดงง ! ทางการเปิดไทม์ไลน์ผู้ป่วยโควิด 19 ไม่มีแวะ 7-11 แต่คอนโดประกาศกลับมี https://covid-19.kapook.com/view235794.html

• โควิด-19 : จากเว็บไซต์มาเป็นแอปพลิเคชัน "ไทยชนะ" ยังไม่ชนะใจผู้ใช้งานบางส่วนhttps://www.bbc.com/thai/thailand-52850428

• โควิด-19 : เว็บไซต์ไทยชนะ เส้นบาง ๆ ระหว่างการป้องกันโรคกับการเข้าถึงข้อมูลส่วนบุคคลhttps://www.bbc.com/thai/thailand-52734104